جوانکارى (البديع) له‌ قورئاندا و وردبونه‌وونه‌وه‌ لێ ى:

ئه‌ندازیار عوسمان

 جۆرێک له‌جوانکارى  داڕشتنى قورئانى(الالتفات) ه‌ واته‌/ گۆڕینى شێوازى قسه‌ له‌(خطاب)ه‌وه‌ بۆ(الغيبة)و بۆ(التكلم)و…..هتد

أ‌-    له‌(التكلم) بۆ( الخطاب) (وَمَا لِيَ لا أَعْبُدُ الَّذِي فَطَرَنِي وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ) (يّـس:22)

له‌جیاتى بفه‌رموێ (واليه أرجع) فه‌رمووى( وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ) ئه‌مه‌ش گۆڕینه‌ له‌ باسى خۆیه‌وه‌  هاته‌ سه‌ر باسى ئه‌وان و ووتى( ئێوه‌ ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ لاى خوا)… واته‌/ بۆچى من ئه‌و خوایه‌ نه‌په‌رستم که‌ به‌دى هێناوم, ئێوه‌ش هه‌ربۆلاى ئه‌و ده‌برێنه‌وه‌ ( بؤ هةق وحساب وليَثرسينةوة)
ب‌-    له‌( التكلم) بۆ (الغيبة)
(إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحاً مُبِيناً، لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ وَيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَيَهْدِيَكَ صِرَاطاً مُسْتَقِيماً) (الفتح:2)
واته‌/ ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر(ص) به‌ڕاستى ئێمه‌ سه‌رکه‌وتنێکى ئاشکرامان پێبه‌خشیت , (مةبةست ڕيَكةوتنةكةىحودةيبيةية)تا خوا له‌هه‌موو گوناهانى ڕابردوو ئاینده‌شت خۆش ببێت. (ئةطةر شيَوازى قسةكردنةكةى نةطؤڕياية دةيفةرموو     ( لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ) (الفتح:2) که‌چى گۆڕى ..
هه‌روه‌ها ئایه‌تى (أَمْراً مِنْ عِنْدِنَا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ، رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ) (الدخان:6)

(له‌شه‌وى قه‌دردا هه‌موو کاروکرده‌وه‌و به‌رنامه‌یه‌کى پڕ له‌ حیکمه‌ت ودانایى له‌یه‌ک جیاده‌کرێته‌وه‌)ئه‌مه‌ش فه‌رمان وبڕیارێکه‌ له‌لایه‌ن ئێمه‌وه‌, بێگومان ئێمه‌ش پێغه‌مبه‌رانیش ده‌نێرین, ڕه‌وانه‌کردنى ئه‌م قورئانه‌ ڕه‌حمه‌تى په‌روه‌ردگارى تۆیه‌ بۆ به‌ره‌ى ئاده‌مى , به‌ڕاستى هه‌ر ئه‌ویشه‌ که‌بیسه‌رو زانایه‌ به‌هه‌موو شتێک …( دةكرا بفةرمووىَ: انا كنا مرسلين, رحمة منا…)

ج_ له‌(خطاب)ه‌وه‌ بۆ(الغيبة):

(هُوَ الَّذِي يُسَيِّرُكُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْڕ حَتَّى إِذَا كُنْتُمْ فِي الْفُلْكِ وَجَرَيْنَ بِهِمْ بِڕيحٍ طَيِّبَةٍ وَفَڕحُوا بِهَا جَاءَتْهَا ڕيحٌ عَاصِفٌ وَجَاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ كُلِّ مَكَانٍ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحِيطَ بِهِمْ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ لَئِنْ أَنْجَيْتَنَا مِنْ هَذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِڕينَ) (يونس:22)

واته‌/ خوا ئه‌و زاته‌یه‌ که‌ له‌ وشکانى وده‌ریادا هاتوچۆتان پێده‌کات, هه‌تا ئه‌و کاته‌ى که‌ له‌ که‌شتیه‌کاندا ده‌بن و ده‌یانگوێزیته‌وه‌ به‌هۆى باو شه‌ماڵێکى  ئارامه‌وه‌و هه‌موو پێى دڵخۆشن, ئینجا بایه‌کى توندو به‌هێزو سه‌خت به‌ره‌و که‌شتىیه‌که‌ بێت وهه‌ڵبکات وله‌هه‌موو لایه‌که‌وه‌ شه‌پۆل بۆیان بێت, ئیتر وابزانن که‌ ده‌وره‌ دراون وڕزگاربوونیان ئه‌سته‌مه‌, ئا له‌و کاته‌ دا خه‌ڵکه‌که‌ له‌ناخه‌وه‌ هانا وهاوار بۆ خوا ده‌به‌ن, دڵنیان که‌خوانه‌بێت که‌س ناتوانێت فریایان بکه‌وێت, به‌ موخلیسى دوعا ده‌که‌ن وده‌ڵێن: به‌خوا ئه‌گه‌ر له‌م به‌ڵایه‌و, له‌م ته‌نگانه‌یه‌, ڕزگارمان بکه‌یت, ئه‌وه‌ به‌ڕاستى ده‌چینه‌ ڕیزى سوپاسگوزارانته‌وه‌..

(ئةكرا بفةرموىَ: حَتَّى إِذَا كُنْتُمْ فِي الْفُلْكِ وَجَرَيْنَ بكم بِڕيحٍ طَيِّبَةٍ….)

یان ده‌فه‌رموێ( ادْخُلُوا الْجَنَّةَ أَنْتُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ تُحْبَرُونَ,يُطَافُ عَلَيْهِمْ بِصِحَافٍ مِنْ ذَهَبٍ وَأَكْوَابٍ وَفِيهَا مَا تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْيُنُ وَأَنْتُمْ فِيهَا خَالِدُونَ) (الزخرف:71)

واته‌/  پێیان ده‌فه‌رموێت فه‌رموون بچنه‌ به‌هه‌شته‌وه‌ خۆتان وهاوسه‌ره‌کانتان, خۆتان وئه‌وانه‌ى وه‌ک ئێوه‌خواناس بوون وله‌وێ ژیانى کامه‌رانى وشادیتان پێده‌درێت. له‌سه‌ر سینى وکوپى ئاڵتون جۆره‌ها خواردن وخواردنه‌وه‌ى جوان وڕازاوه‌و تام وبۆن خۆشیان به‌سه‌ردا ده‌گێڕن وله‌و به‌هه‌شته‌دا هه‌رچى دڵ ونه‌فسیان حه‌زى پێبکات وچاویان پێىگه‌ش بێته‌وه‌ تیایه‌تى وئێوه‌ى خواناس تیایا ژیانى نه‌بڕاوه‌ى تیا ده‌به‌نه‌سه‌ر….ده‌کرا بفه‌رموێ(ادْخُلُوا الْجَنَّةَ أَنْتُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ تُحْبَرُونَ,يُطَافُ عَلَيْكمْ….وَأَنْتُمْ فِيهَا خَالِدُونَ)

……که‌(يُطَافُ عَلَيْكمْ…)ى کردووه‌ به‌( يُطَافُ عَلَيْهِمْ) دوایش دیسان هاتۆته‌وه‌ سه‌ر شێوه‌که‌ى پێشوو واته‌(خطاب)و ده‌فه‌رموێ (وَأَنْتُمْ فِيهَا خَالِدُونَ)ونافه‌رموێ (وهم فيها خالدون)…

ه- له‌(الغيبة)ه‌وه‌ بۆ (التكلم)

(وَاللَّهُ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ فَتُثِيرُ سَحَاباً فَسُقْنَاهُ إِلَى بَلَدٍ مَيِّتٍ فَأَحْيَيْنَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا كَذَلِكَ النُّشُورُ) (فاطر:9) واته‌/ خوا ئه‌و زاته‌یه‌ که‌ باى ڕه‌حمه‌ت ده‌نێرێت وهه‌ڵمى ده‌ریاکانى پێده‌گوێزێته‌وه‌و ده‌یکاته‌ هه‌ور, جائێمه‌ ده‌ینێرین بۆ ووڵاتێکى وشک ومردوو, ئنجا ئه‌و زه‌وىیه‌مان پێ زیندوو کرده‌وه‌ دواى ئه‌وه‌ى که‌مرد بوو, زیندوو کردنه‌وه‌ى ئێوه‌ش هه‌ر به‌و شێوه‌یه‌ ده‌بێت… له‌پێشدا به‌(الغيبة) ده‌ست پێده‌کات (الله الذى) وئینجا ده‌یکات( التكلم) (فسقناة ,فأحييناة)……

هه‌روه‌ها( سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُڕيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ) (الاسراء:1)

واته‌/ پاکى وبێگه‌ردى وستایش بۆ ئه‌و زاته‌ى که‌ شه‌و ڕه‌وى کرد له‌ به‌شێکى که‌مى شه‌ودا به‌به‌نده‌ى خۆى محمد(ص) له‌مزگه‌وتى حه‌رام(كةعبة)ه‌وه‌ بۆ مزگه‌وتى(الاقصى) له‌(بيت المقدس) که‌ ده‌وروبه‌ریمان پیرۆزو پڕبه‌ره‌که‌ت کردووه‌, تاهه‌ندێک نیشانه‌و به‌ڵگه‌ى ده‌سه‌ڵاتدارى وتواناى خۆمانى پیشان بده‌ین, به‌ڕاستى ئه‌و زاته‌ بیسه‌رو بینایه‌…

له‌پێشدا به‌(الغيبة)( سبحان الذى أسرى) ده‌ست پێده‌کات ئینجا ده‌چێته‌ سه‌ر ( التكلم) (لنرية من أياتنا)

و/ له‌( الغيبة)ه‌وه‌ بۆ( الخطاب)…(وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَاباً طَهُوراً ، إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاءً وَكَانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً) (الانسان:22)

واته‌/ له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاریانه‌ شه‌رابى پاک وبێگه‌ردو خاوێنیان پێشکه‌ش کراوه‌, به‌ڕاستى ئه‌مه‌ پاداشتىئێوه‌یه‌…

له‌پێشدا به‌(الغيبة) ده‌ست پێده‌کات(سقاهم ربهم)… دوایى ده‌فه‌رموێ به‌(الخطاب)( إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاءً)نافه‌رموێ (كَانَ لَهمْ جَزَاءً).هه‌روه‌ها ده‌فه‌رموێ ( كان سعيكم ).  یان/ (الحمدلله رب العالمين) (الغيبة) یه‌و ده‌بێ به‌(الخطاب)( اياك نعبدواياك نستعين , اهدنا….)

تصنيف : لێكۆڵینه‌وه‌